Şizofreni ortaya çıkmasında ve hastalığın ilerlemesinde çevresel, psikolojik ve sosyal yaşantıların etkili olduğu bir psikiyatrik bozukluktur. Şizofreni kelimesinin anlamı Yunancada ayrık veya bölünmüş anlamlarına gelen şizo ve akıl anlamına gelen frenos kelimelerinin birleşiminden gelir. Kişi gerçek ile gerçek dışını birbirinden ayıramaz. Şizofreni, halüsinasyonlar, sanrılar, günlük işleyişi bozar. Düzensiz düşünme ve davranışların kombinasyonlarından meydana gelir ve kişiyi etkisiz hale getirir.
Şizofreni hastaları için tedavinin yaşam boyu sürdürülmesi gereklidir. Erken başlayan tedavi, semptomların artmadan ve gelişmeden kontrol altına alınmasına yardımcı olur.
Şizofreni Nedenleri Nelerdir?
- Beyinde bulunan bazı kimyasalların çalışma sistemlerinde bozukluklar olması,
- Genetik yatkınlığın bulunması,
- Kişinin bazı virüslere maruz kalması,
- Doğum öncesinde annenin yetersiz ya da sağlıksız beslenmesi,
- Doğum sırasında bebeğin oksijensiz kalması ,
- Gençlik dönemlerinde kişinin psikoaktif veya psikotropik ilaçları kullanması,
- Uyuşturucu kullanımı,
- Kişinin yaşamında kayıp, istismar, yas veya maddi sıkıntılar gibi travmatik olaylar yaşaması gibi faktörler neden olabilir
Bu faktörlerin hiçbiri kendi başına şizofreni oluşmasında bir neden değildir. Bu etkenlerin bazıları hastalığın görülmesini tetikleyen nedenlerdir.
Şizofreni Belirtileri Nelerdir?
- Aşırı olacak şekilde sık sık gülme ya da ağlama,
- Alışık olmayan şekilde düşünme,
- Sürekli evham yapma,
- Fazla heyecan yapma,
- Fazla evham yapma,
- Bazen duygusuz olma durumu,
- Yaşamdan zevk almama,
- kendini tanıyamama,
- Çoğu şeye karşı güvensizlik,
- Her türlü davranış ve sözü üstüne alınması,
- Uyumada zorluk yaşanması,
- Konsantrasyon eksikliği yaşanması,
- Sosyal ortamlarda uygunsuz davranışlar sergileme,
- Gerçekte olmayan şeyler gördüğünü ve duyduğunu söyleme,
- Kişilikte değişimler görülmesi,
- Çevresinde olan önemli veya önemsiz her olaya karşı tepkisiz kalma,
- Halüsinasyonlar,
- Hezeyanlar,
Şizofreni Nasıl Teşhis Edilir?
Şizofreni tanısı almak için bir psikolog veya psikiyatristten destek almak gerekir. Kişinin geliştirdiği başka psikolojik problemler bazen şizofreni sanılabilir. Bu nedenle fiziksel muayene, beyin görüntüleme yöntemleri, psikiyatrik değerlendirme ve belirti listesi gibi yöntemler araştırılır ve sonra tanı konulabilir.
Şizofreni Nasıl Tedavi Edilir?
Şizofreni nedeni kişiden kişiye farklılık gösterdiği için ve tam olarak da bilinmediği için tedavi yöntemleri genelde belirtileri en aza indirmeyi amaçlar. Bu tedavi yöntemleri uygulandıktan sonra bu şizofreninin kişinin hayatını olumsuz şekilde etkisi azaltılır.
Şizofreni tedavisinde hem ilaç tedavisi hem de psikoterapi birlikte bulunur. Delüzyon, halüsinasyon gibi belirtilerin tedavisi için ilaç tedavisi uygundur. Olaylara karşı duyarsızlaşma, toplumdan uzaklaşma, kendini tanıyamama gibi belirtiler psikoterapiler yardımıyla tedavi edilir.
Doğru ilaç ve tedavi genellikle deneme yoluyla bulunur. Bu denemelerde ilaçların dozları kişilerde denenerek etkileri izlenir ve tedaviye karar verilir. Şizofreni tedavisinde en çok verilen ilaç grubu antipsikotik ilaçlardır. Bu ilaçların kullanımında beklenmeyen bir etki görüldüğünde mutlaka doktora başvurmak gerekir. Tedaviye ilk başlandığında ilacın yan etkileri sık olur ve bu yan etkiler zamanla azalır. En yaygın olan yanlış düşüncelerden biri şizofren kişilerin tehlikeli olduğudur fakat şizofren hastaları uygun bir tedavi gördükleri sürece nadir derecede tehlikeli veya saldırganlardır.
