Bipolar bozukluk eski tanımıyla manik-depresif bozukluk olarak adlandırılır. Kişinin ruh hali, enerjisi, ve günlük yapılan aktivitelerini yerine getirme becerisini etkiler. Bipolar bozukluk psikolojik / psikiyatrik bir rahatsızlıktır. Bu hastalık dönemlerinde taşkınlık (mani) ve çökkünlük(depresyon) bulunur. Kişi kendini çok iyi hissederken. bir anda içine kapanık hale gelebilir. Birbirlerine zıt görünen bu iki dönemde yatışma ve alevlenme seyreder. Hastalık dışı dönemde hasta normal haline döner.
Hastalığın tanı konulma aşamasında, psikologlar/psikiyatristler tarafından yapılacak değerlendirme önemlidir. Bazı hastalarda günlük yaşamı kısmen etkileyen kalıcı belirtiler olabilmekle birlikte, hastalar düzelir.
Bipolar bozukluğun belirtileri ise;
Mani dönemde;
- Aşırı neşe Olayların merkezinde olma duygusu
- Hiperaktivite
- Geçmişe oranla daha az uykuya dalma,
- Cinsel dürtülerde artış gözlenir,
- Aşırı özgüven patlaması,
- Odaklanmada güçlük yaşama
- Halüsinasyonlar görme,
- Sürekli para harcama,
- Hızlı konuşma,
- Alkol ve uyuşturucu kullanımı,
- Sabırsızlık,
- Aşırı hızlı araba kullanma,
- Huzursuzluk gibi duyguların uç noktada yaşanmasıdır.
Depresif dönemde;
- Uzun süre boyunca uyuma isteği,
- Yorgunluk,
- Umutsuzluk hali
- Keyifsizlik hissi,
- Olaylara konsantre olmada güçlük
- Suçluluk hissetme,
- Sürekli kuşku duyma,
- İştahsızlık,
- Sanrılar görme,
- Uykuya dalmada zorluk çekme,
- Azalan cinsel istek
- Çevresindeki insanlarla sürekli tartışma
- İntihar etme düşünceleri
- Günlük işleri yerine getirememe şeklinde görülür.
Karma dönemde:
- Hem mani hem de depresif atakların birlikte görülmesidir. Kişi çok mutluyken birden şüphe duymaya başlayabilir.
Nedenleri:
Bipolar bozukluğun kesin bir nedeni yoktur. Birkaç faktörün bir arada geliştiği durumlarda bipolar bozukluktan söz edebiliriz.
- Beyindeki Kimyasal dengesizlikler: Beyinde hücreler arası iletiyi sağlayan kimyasal maddelerin taşınmasında ya da düzeylerinde ortaya çıkan değişiklikler nedeniyle beyinde ileti bozularak düşünce, bellek, öğrenme ve duygudurumun düzenlenmesi etkilenir.
- Genetik: Genetiğe bağlı durumlar azımsanmayacak orandadır. Araştırmalara göre ⅔ oranında genetik aktarım etkilidir. Anne, baba veya kardeşlerde bipolar bozukluk tanısı alanların doktor kontrolüne gitmesi gereklidir.
- Tetikleyici Unsurlar: yaşanan travmalar ve stres yaratan durumlar bipolar bozukluğa neden olabilmektedir.
Tanı Yöntemleri:
- İlk önce hastanın aile öyküsü alınır.Ailede bipolar bozukluk tanısı alan başka bir bireyin olup olmadığı öğrenilir.
- İlk atak depresif tepkiler ise anlaşılması zor olabilir.
- Bir hastaya bipolar tanısının kesin konması için manik ve depresif atakların gözlenmesi gerekir. Psikolog veya psikiyatr tarafından mani ve depresif durumlarda hasta kendine zarar verici düşüncelere kapılıp, kapılmadığı öğrenilir.
- Kişi alkol ya da madde bağımlılığı sorunları varsa tanı koymak zorlaşır.
Tedavi Yöntemleri:
- Hastanın psikologla olan işbirliği ve aile yakınlarının tedaviye destekleri önemlidir. Hastalar çoğunlukla atakların ne hissettirdiğini, nasıl etkilediğinin farkında olmayabilir. Depresif dönemde hasta hayattan keyif almadığını hissettiğini yakınabilir ve hasta bipolar rahatsızlığını anlamayabilir ama mani dönemde çevresi kolayca fark eder.
- Atak dönemlerinde hasta depresif dönemde ise çoğunlukla antidepresan yazılarak duygu-durum düzenleyici ilaç tedavisine başlanır.
- Atak dönemlerinde hasta mani dönemde ve psikotik belirtiler yaşanıyorsa antipsikotikler kullanılır.
- Hasta yakınlarının ilaç kullanımını destekleyici rol almalıdır. Çünkü hastalar kendilerini iyi hissettikleri zamanda ilaç kullanımı bırakırlar.
