Bilişsel davranışçı terapi (BDT), duygusal ve düşünsel sağlığın iyileştirilmesini amaçlayan bir psikoterapi türüdür. 1960’lı yıllarda Aaron Beck tarafından geliştirilmiştir. Beck düşüncenin psikolojik rahatsızlıklarda nasıl etkili olduğunu açıklamaya çalışmıştır.
Aaron Beck, duygusal bozukluklarda bilişsel ve davranışçı müdahalelerin teori ve yöntemlerini geliştiren ilk kişidir.Bilimsel bir temeli olup birçok psikiyatrik rahatsızlıkta ve duygu durum bozukluklarında kullanılmıştır. Bilişsel Davranışçı Terapi bilişlerimizin duygularımız ve davranışlarımız üzerinde etkisi olduğunu savur. Davranışlarımızın da duygularımızı ve düşünce şeklimizi etkilediğinden bahseder. Bilimsel bir zeminde kuruludur. Bir çok psikiyatrik bozukluk ve geniş sorun alanlarında kullanılan bi tedavi yaklaşımıdır.
Davranış tedavilerinde doğrudan uyumsuz davranışlara odaklanılır. Danışana tedavinin mantığı anlatılır ve kaygı verici durumlarla karşılaştığında kaçmak yerine, kaygıyla başa çıkması konusunda hangi yöntemleri uygulayabileceği aktarılır
Bilişsel Terapiye göre çocukluk çağındaki deneyimler öğrenme yoluyla kişide bazı temel düşünce ve inançlar sistemi oluşturur.Bu temel düşünce ve inançlar “ şema ” olarak tanımlanır. Bu şemalar katı düşünce kalıplarımızdır. Bireylerin kendilerini ve yaşadıkları dünyaya ait algılarını biçimlendirir. Psikiyatrik bozukluklar da , bireyin bilinçli olarak farkında olmadığı bu olumsuz kalıpların içeriğinde temel düşünceleri destekleyen bir yaşam olayının ardından oluşur.
Tedavide danışan ile terapist iyileşmeyi hedef alan işbirliği içinde düşünce, duygu ve davranışları arasındaki ilişkileri çalışırlar. Bu yaklaşım genellikle “ şimdi ve burada “yaklaşımıdır. Şimdi ve burada yaklaşımda kişinin o anda meydana gelen güncel sorunlarıyla ilgilenir. Danışanın yaşamını kısıtlayan sorunlar birlikte belirlenir. Bu yaşamı kısıtlayıcı sorunlar ortadan kaldırılmaya çalışılır. Bu tedavi yaklaşımında tedavi süresi kısadır.
Bilişsel Davranışçı Terapi Etkili Bir Yöntem mi?
Danışanlar, düşünce olarak yaptıkları hataları öğrendiklerinde terapi süreci bittikten sonra stresli durumlarda olumsuz düşüncelerden kaçınarak, sorunların tekrar yaşanmasını önleyebilir.
Hastalıklar ve Bilişsel Davranışçı Terapi
- Anksiyete Bozuklukları
- Obsesif Kompulsif Bozukluk (Takıntılar ve Tekrarlar)
- Öfke Yönetimi
- Panik Bozukluk
- Performans Kaygısı
- Psikotik Bozukluklar (Şizofreni vb.)
- Sınav Kaygısı
- Sosyal Fobi
- Özgül Fobi
- Stresle Başa Çıkma ve Öfke Kontrolü
- Somatoform Bozukluklar (psikolojik bedensel ağrılar)
- Travma Sonrası Stres Bozukluğu
- Davranış Bozuklukları
- Uyku Bozuklukları
- Depresyon
- Cinsel İşlev Bozuklukları (Erken boşalma, İsteksizlik vb.)
- Cinsel Kimlik ve Yönelim
- Ergenlik Dönemi Ruhsal Sorunları
- Evlilik Öncesi Danışmanlık
- Çift Tedavileri Ve Aile Terapileri
- İş Performansını Arttırma
- Kilo Kontrolü
- Kişilerarası İletişim Problemleri
- Kişilik Gelişim Danışmanlığı
- Kaygı Bozuklukları
- Konuşma ve Dil Bozuklukları
- Kronik Hastalara ve Hasta Yakınlarına Psikolojik Destek Sağlamak (kanser, kalp ve damar hastalıkları vb.)
- Madde Bağımlılığı
- Mesleki İlgi ve Kariyer Danışmanlığı
- Mobbing (işyerinde yaşanan psikolojik baskı)
- Yeme Bozuklukları
- Obezite
Duygularımızın, düşüncelerimizin ve davranışlarımızın birbiriyle ilişkisine tedavi örneği:
